Marcel Elsenaar
Tijdens de conferentie ‘Met alle respect’, georganiseerd door de stichting School en veiligheid presenteerden wij onze werkvorm van het ID-café. Deze werkvorm is in de praktijk ontstaan en heeft zich daar bewezen. De kerngedachte is om ruimte te maken voor een ander gesprek dan de vele vergadergesprekken en gesprekken over iets dat voor leerlingen nodig is.
Gezamenlijke reflectie – individuele opbrengsten
In de school waar het ontstond was de allereerste vraag waarover we in gesprek gingen: Religiositeit in de school, wat neem ik zelf mee, hoe kom ik het tegen in de klas? Het uitwisselen van ieders ervaringen en achtergronden gaf een bedding aan de dagelijkse incidenten en discussies. Door het vertellen van verhalen over de eigen biografie kwam de nuance en tot verrassing voor velen: ook een versterkt gevoel van verbondenheid.
Tijdens de conferentie met alle respect kozen we ervoor om na een introductie het gesprek te voeren over respect. Het thema formuleerden we als: respect geven en ontvangen, wat heb ik er zelf over geleerd en wat leer ik mijn leerlingen.
In de gesprekken die volgden vond een stevige reflectie plaats. Wat versta jij eigenlijk onder respect? Hoe ziet het er uit? Hoe kun je dat leren? Vanuit de vraag naar de eigen leerweg hierin moest ieder wel even zoeken. In een groep was duidelijk dat het hielp om een tussenvraag te stellen: van wie heb je daar iets over geleerd? Voorbeeldgedrag blijkt heel belangrijk te zijn. In de verhalen gingen de deelnemers ook op zoek naar het geven en ontvangen uit de vraag. We blijken het gemakkelijker te hebben over het krijgen van respect dan over het geven. De wederkerigheid op deze manier benadrukken was verrassend omdat in de vele eigen leerervaringen het krijgen van respect niet zonder het geven van respect voor de ander bleek te gaan.
Ieder kon uit het gesprek meenemen wat voor hem of haar een eye-opener was. Een eigen klein veranderpunt, iets om over na te denken, een goed voornemen. Alle deelnemers gingen naar huis met hetzelfde gevoel: dit gesprek wil ik ook met mijn collega’s voeren!
Aanleiding en vorm
Op veel scholen blijken belangrijke onderwerpen als religie/levensvisie, identiteit en diversiteit weinig ter sprake te komen. Maar hoe kun je adequaat reageren op radicaliseringsprocessen en werken aan sociale veiligheid als je niet van elkaar weet welke ervaringen en overtuigingen ieders denken en handelen bepalen?
In het ‘ID-café’ worden verhalen verteld en ervaringen uitgewisseld. Daarin hoor je verrassende dingen van collega’s die je toch dagelijks tegenkomt. Door met elkaar in gesprek te gaan, kom je tot gezamenlijke wijsheid ten aanzien van het onderwerp, terwijl je verschil van inzicht kunt houden. Er is ruimte voor elk verhaal, voor ontroerende en voor ontregelende ervaringen.
Er is geen druk, er hoeft geen activiteit te worden bedacht, geen beleid te worden geformuleerd. Door het open gesprek groeit er waardering, begrip en gezamenlijke verantwoordelijkheid: een duurzame bedding voor leerlingen om te leren en te groeien. De werkvorm van het ID-café is ook heel goed met leerlingen, ouders en lokale partners te organiseren.
Reacties van deelnemers:
“Wat gek eigenlijk dat we het hier nooit over hebben met elkaar!Dit schept een band.”
“Dat je in anderhalf uur zoveel kunt bereiken was een enorme verrassing!”
“Ik zie er naar uit om dit gesprek over respect geven en ontvangen ook met mijn leerlingen te voeren.”
Activiteiten
Wij komen graag in contact met scholen die bewust willen werken aan hun identiteit. Wij hebben de volgende mogelijkheden om hiermee met jullie aan de slag te gaan:
- Verkenningsbijeenkomst – een eenmalige workshop waarin je de werkvorm oefent en met elkaar nagaat waar deze in de eigen school een waardevolle aanvulling kan betekenen.
- Actieonderzoek – enkele docenten en minimaal een schoolleider vormen een onderzoeksteam naar de beleving van de identiteit van de school en de manier waarop die tot uitdrukking komt in het jaarprogramma en schoolcultuur samen. Doel is om ervaringen en inzichten boven water te laten komen waardoor de identiteit versterkt kan gaan worden en saamhorigheid en vertrouwen groeit.
- Serie ID-cafe’s door het jaar heen – Een groepstraining rondom groepsdynamiek voor een groep van 5 tot 10 docenten om meer gebruik te maken van het potentieel van jouw klassen als groep. Doordat je het met een groep van docenten doet van één school, is er ook ruimte om na te denken over schoolbrede veranderingen.
- Training gespreksleiders ID-Café – Wil je op je school werk maken van het niet gevoerde gesprek, volg dan de training tot gespreksleider. De investering is twee middagen. Prijs op aanvraag.
Benieuwd? We komen graag een keer langs voor een oriënterend gesprek of een korte presentatie tijdens een vergadering. Op basis daarvan maken wij een voorstel. Neem contact op met Marcel om een afspraak in te plannen
Afbeelding: Met alle respect – lied